Indeks:Polski - Gwara góralska
Z Wikisłownika – wolnego, wielojęzycznego słownika
A [edytuj]
- abo – albo
- a dyć – a przecież, i wiele innych znaczeń
- akuratny - dokładny
- asynterka – pobór do wojska
B [edytuj]
- ba – tylko (w znaczeniu 'ale')
- baba – żona, kobieta
- babcok - babka zwyczajna
- babka - narzędzie metalowe do klepania kosy
- babrać sie – brudzić się
- baca – starszy pasterz owiec
- bachorze - jelita
- bachraty - gruby, otyły
- baciar – hulaka, ktoś kto baciarzy
- baciarka – zabawa, ogólna nazwa okresu kiedy się kawalerzy
- baga - tytoń do żucia
- bacioki – kalosze
- bajtel – dziecko
- bajzel – bałagan (także w potocznym języku ogólnopolskim)
- balia – wanienka
- bałamucić – wprowadzać w błąd, wkręcać kogoś
- banować - żałować
- banuwać – tęsknić
- barba - chuligan
- barco – pasy
- barz, barzo – bardzo
- barzyj – bardziej
- bebok - strach
- bednorka - bednarka
- bedym – będę
- belbiec - niedorajda
- beło – było, głęboki basen w rzece
- berys – wariat
- bez – bez; przez
- biadkować - narzekać
- bicygiel - rower
- biego się - okres godowy u krowy
- bier - bierz
- bierco - orczyk do zaprzęgu konia
- biglajs – żelazko
- biglówać – prasować
- bijok - narzędzie drewniane, służy do obijania ziemniaków
- bitka – bójka
- bitnik – osoba chętnie bijąca się
- biyda – bieda; klęska naturalna (burza, huragan, powódź)
- błanoweic - bardzo głodny
- bobki - owcze łajno
- bocyć – pamiętać
- bocyć się – patrzeć na kogoś spod byka, gniewnie
- bodyj ta bodyj, bodyj ta kany – szkoda gadać
- bojcyć – plotkować, robić bajki
- bojcora – plotkara
- bojno - ryzyko
- bornia – bańka na mleko
- borynka – mała bornia
- bośkać – całować
- bryja – kasza manna, parzona mąka owsiana
- bojym - boję
- borowka - czarna jagoda
- brewerzyć - żartować
- bromble - usta, wargi
- bromblować - pyskować
- brusić – ostrzyć
- brzyćki – brzydki
- brzyzek – wzniesienie lub urwisko nad potokiem
- bucosek – bukowy kij
- bujok – człowiek źle się prowadzący, wulgarny
- bunc – ser z owczego mleka słodki przypominający twaróg
- bycki – byki
- bydlyncie – cielę
- bynś – nieślubne dziecko
- byrka – owca
- bytować – żyć
- bytowanie – życie
- barz mi sie fce/kce – bardzo mi się chce
- bruclik – męski serdak
C [edytuj]
- cebrzyki – pojemniki do noszenia wody
- cemu – czemu, dlaczego
- ceper – obcy, ktoś z poza gór, nie-góral
- cepucha – do młócenia żyta
- cepy – dwa kije do młócenia
- cesta – droga
- cetyna – szpilki drzew iglastych, drobne gałęzie iglaste
- chaniok – tam
- chałpa – dom
- charatać – ciężko pracować, drzeć, rysować, robić rysy
- charceć – chrapać
- chawok – tutaj
- chlyp – chleb
- chlyw – chlew dla bydła
- chodok - chłopak
- chłop – mąż, mężczyzna, człowiek płci męskiej
- cholewki – gumiaki
- chować – hodować zwierzęta
- chwolby – chwalenie się
- chytać – łapać, chwytać
- ciachać – ciągnąć, zaciągać się
- ciasnocka – półhalka
- ciemrzy sie – chmury zasnuwają niebo, ściemnia się
- ciosek – do wyciągania żaru z pieca
- ciupać – rąbać
- ciupaga – siekierka na długim drzewcu
- ciskać - rzucać, wyrzucać
- cliwo – delikatna kobieta, zimno, smutno, strach
- cliwić – łaskotać
- cliwki – łaskotki
- cłek – człek, człowiek
- cni się – przykrzy się, tęskni się, nudzi się
- cnie mi się – nudzi mi się
- copka – czapka
- corny – czarny
- cubrzyć – wyrywać włosy
- cucha – płaszcz z sukna (czarny, brązowy lub biały)
- cuduwać – wydziwiać
- cuduwać sie – wyrażać podziw
- cudzić – ciągnąć
- cupieć – kucać
- cuska – płaszcz, kurtka
- cy co – czy co?
- cycać – wulg. ssać, smakować, lizać
- cyganić – kłamać
- cynić – robić, czynić
- cyrhla – polana
- cyrpok – podbierak
Ć [edytuj]
- ćkoń - przełyk
- ćliwa – brzydka
- ćma – zmierzch, zmrok, ciemno
- ćmi sie - ściemnia się
- ćwiernicek - łańcuszek
- ćwiertanka - naczynie do mieszania zboża
D [edytuj]
- daf – dach
- deduła – niedołęga
- dedwić – miętosić
- dere – do tłuczenia lnu
- diask – diabeł
- dobrodziej – ksiądz
- do wnuka – do środka
- dokładać się – dopominać się
- dokucny – lubiący dokuczać, uciążliwy
- domarasić sie – dobrudzić się
- domina – majątek, folwark
- dosuć – dosypać
- dośla – do tej pory
- dowody – sposoby
- dranice – deski
- drótówka – rodzaj strzelby
- duchac – nadymający miech
- duchac – dmuchać, wiać (o wietrze)
- duchać – uderzać, spadać z hałasem
- duć – wiać
- duje – wieje
- durknąć – strzelić, uderzyć w coś/kogoś
- dutki – pieniądze
- dychać – oddychać
- dychnąć se – odpocząć
- dyć – przecież; ale
- dyle – podłoga z grubych desek (w stajni, komorze itp)
- dymna kuchnia – dawna nazwa kuchni
- dysc – deszcz
- dziedzina – wieś
- dzieska – do wyrobu ciasta na chleb
- dzioj – dzień, ????
- dziopa – ścierka
- dzisiok – dzisiaj
- dziyzka – naczynie do zarabiania ciasta
- dziubriony – zraniony
- dziuga porazony – sparaliżowany
- dziywka – dziewczyna
- dziwaśka, dziwaśkany – gdzieniegdzie
- dzwiyrze – drzwi
- dular – dolar
E [edytuj]
- edy – przecież
F [edytuj]
- fcieć/kcieć – chcieć
- felować – brakować
- ferula – mieszadło do mleka
- filcoki – gumofilce – buty
- flaska, flasecka – butelka; flaszka
- fonata – na oscypki
- foszty – bardzo grube deski (powstałe przez pocięcie pnia drzewa w tartaku), podłoga z desek
- frajer, frejyrz – kochanek, zalotnik
- frajerka, frejyrka – kochanka
- franuza – do noszenia mleka
- fte – wtedy
- fto – kto
- ftozby – któżby
- fudament – hultaj
- furgać – latać
G [edytuj]
- gada – zwierzęta gospodarskie
- gacie – kalesony, spodnie
- gajdy – dudy, regionalny instrument dęty
- gynśle – skrzypce
- gazda - gospodarz
- gaździna - gospodyni
- gibki – szybki, elastyczny, zwinny
- giebus - nieporządek
- gielta – drewniane naczynie
- giełceć – rozlegać się
- glajcarzyk – drobna moneta, cent
- głobi – spryciarz
- głuchoń – głuszec
- gowiydź – dzieci, robactwo, tłum
- gnotek – klocek do rąbania drewna
- gnotek – klocek drzewa
- gnój – obornik
- god – wąż
- gody – ślub, wesele
- godać – mówić
- goje – drzewa, las, zagajnik leśny
- gornecek – filiżanka, kubek, metalowy kubek
- gorze – pali się
- gosinos – kij z knotem
- gościniec – droga między domami
- grapa – górka, wzniesienie
- grazka – rozłożysty grzbiet wzgórza
- grodza – ogrodzenie
- grule – ziemniaki
- grzyf – grzech
- guptok – głupek
- gwara – opowiadanie
H [edytuj]
- habryka – tytoń
- haj – nie, tam
- hajtyndy - tamtędy
- hajnica – łąka w polu lub w lesie
- hajnik – gajowy
- hajduk, hajducy – policja dworska
- hamernicy, hemernicy – robotnicy huty żelaza, kowale
- haniok, hań – tam
- hańbić się – wstydzić się
- harpagan – osobnik nadzwyczaj impulsywny albo człowiek nieokrzesany, gruboskórny
- hasen – zysk
- haw, hawok – tu
- haweren – gawron
- hawiorz – górnik
- he – co?
- hebać – iść (z kimś), zaproszenie do przyjścia
- hereśt – więzienie
- het – gdzieś daleko
- hej – tak; może też wyrażać zdziwienie, niedowierzanie (hej?), lub ironię
- hipnąć – skoczyć
- hipkać – skakać (też: do kogoś), zaczepiać, prowokować do bójki
- ho - co?
- hoćka - byle gdzie
- hojco – cokolwiek, byle co
- hołdymas – zakończenie prac polowych, oblewanie; (dożynki)
- honielnik – chłopiec pomagający bacy i juhasom przy owcach
- honornik – człowiek dumny, honorowy
- horar – leśnik, gajowy
- horkace – ludzie bardzo chytrzy, łakomi na pieniądze
- horni – górny
- hruby – gruby, bogaty
- huncfuty – warkocze u chłopców od skroni
- hurnawica – burza z wichrami
- huciawa – gęstwina
- hucioki – krzewy
- hutman – dozorca
- huziać – huśtać, kołysać
- hybać – skakać
- hybło – brakło
- hybnoć – zajść
- hyr – sława; wieść
- hameryka – ameryka
I [edytuj]
- inksy – inny
- ino – tylko (jedynie)
- inocy - inaczej
- izba – główny pokój w domu
- izba bioło – porządna izba
- izba corno – kuchnia
- izdebka – mały pokoik przy kuchni
J [edytuj]
- ja – tak (tylko w rejonie Śląska Cieszyńskiego i Żywieckiego)
- jedlicka - jodła(gatunek drzewa)
- jadymy – jedziemy
- jakieby – jakby
- jako – jako; jak
- jancybór, jancykryst – bardzo niegrzeczne dziecko, antychryst
- janioł – anioł
- jangrest – agrest
- jarmica – półka do stawiania garnków
- jarzec – jęczmień
- jaz – aż
- jaze – aż
- jedyn – jeden
- je – jest
- jegomość – ksiądz
- jo – ja (pierwsza osoba)
- jodło – jedzenie
- jorka – młoda owca
- juhas – pasterz owiec
- juzyna – podwieczorek
- jy – je (posiłek)
K [edytuj]
- ka – gdzie
- kabatek – rodzaj kobiecej bluzki
- kabot – kurtka
- kacka – kaczka
- kaflok – piec kaflowy
- kaganki – świece
- kajsik – gdzie, gdzieś
- kalosze – krótkie buty gumowe
- kanka – dzbanek na mleko
- kany – gdzie
- kapać – zdychać
- kapke, kapecke – trochę
- karba – kij z nacięciami
- katyr – katar
- kasi, kasik – gdzieś
- kaszkiet – czapka z daszkiem
- kcem – chcę
- kępa – kopiec kamieni wyrzucanych z pola podczas orki, miedza
- kęsiwo – jedzenie
- kicara – noga, kość goleniowa
- kicko – pryska, ciapie
- kido – pada
- kidało – sypało
- kie – kiedy
- kieby – gdyby
- kielo – ile
- kierdel – stado
- kiernicka – narzędzie do ubijania masła
- kieryndać – huśtać się (na krześle)
- kierot – do młócenia zboża
- kiesi – parę dni temu, wczoraj, kiedyś
- kiesik – kiedyś
- kijonka – narzędzie do prania w rzece
- kipnąć – umrzeć
- kis fras?! – co u diabła?!
- klepisko – podłoga
- klepkać – klepać
- kluc – dyszel od pługa
- klupać – stukać
- kłójduś, kłójdek – trochę
- kłabuk – kapelusz góralski z muszelkami i piórkiem
- kłotek – pieniek drewniany
- koban – wieprz
- kociołek – duży garnek
- kociuba – pogrzebacz
- kolebie – trzęsie, buja
- koliba – szałas
- kolwicek – prawie
- kołatać – mieszać
- kołcewieć – drętwieć
- kołoce – kołacze
- kompaturki – okładki na książki
- konać – umierać
- konielnik – pomocnik pasterza
- konolek – kawałek, trochę
- konwie – dwa wiaderka spięte ze sobą
- kopa – stóg kamieni
- kopka – niewiele
- kopyrtać się – przewracać się
- korboc – długi, skręcany ser
- kosieruwać – ćwiczyć kogoś, ostro wychowywać
- kosołka – koszyk
- kosor – zagroda dla bydła, owiec
- kostki – szlifowane muszelki (do góralskiego kapelusza)
- kotwić – tęsknić
- koziorka – sucha gałąź
- kraj – kraniec
- krapke – trochę, szczyptę
- krolik – okrągłe drewniane naczynie
- kronzać – szatkować (kapustę)
- krupy – kasza
- krzept – mało czegoś, ku „skrzepieniu”
- krzesnanek – ojciec chrzestny
- krzesna – ciocia
- krzesny – wujek
- krztoń – krtań, przełyk
- krzycała – płakała
- krzycy – płacze
- krzynceć – narzekać, skrzęcić
- ktoz – któż
- kuca – przybudówka
- kukiyłka – bułka
- kufa – twarz; gęba
- kufajka – kurtka
- kukać – patrzyć , przyglądać się,
- kulasa – potrawa z tartych ziemniaków, zacierka
- kulik – drewniany słupek w płocie
- kutwasić – dziadować, biedzić
- kumora – izdebka, izba bez okien, komora,
- iść w kumotry – być chrzestnym na chrzcie
- kumoska – matka chrzestna
- kumoterki – sanie, zaprzęg dla kumotra z kumoską
- kurc – skurcz
- kurcocie – kurczę
- kurniawa – zadymka śnieżna
- kurniawica – zadymka śnieżna
- kurzy – pada śnieg
- kurzyć papiyrusy – palić papierosy
- kwak – roślina pastewna, karpiel
- kwasić – brudzić
- kwicoł – ptak
- kwili – płacze cicho
- kwila – chwila
- kwolić – chwalić
- kwoła – chwała
L [edytuj]
- lajbik – kamizelka bez rękawów, często haftowana
- lato – tego roku
- lawor – miednica
- leber – leń
- lejzer – leń
- lewe – kasa, pieniądze
- lewizna – korzyść za darmo
- lezem – leżę
- lezysko – legowisko
- leźć – chodzić
- liemze – ledwie
- likasztwo – lekarstwo, lek
- likosz – lekarz
- lo – dla
- locegoz – dlaczego
- londak – brusik do ostrzenia kosy
- lubo – miła
- lukanie – porozumiewanie się dziewcząt w czasie wypasania zwierząt
- luto – żal
- lysa – lekkie, przenośne, drewniane ogrodzenie używane do budowy kosora
Ł [edytuj]
- łobalić – przewrócić
- ło bez – ach tak
- ło kwile – za chwilę
- łobyndzie sie – obejdzie się
- łobyrtać – obracać
- łobytom – ciągle
- łobzdobała – rozbolała
- łobziyrać sie – oglądać się
- łociec – ojciec
- łodrobek – kawałek
- łodrobić sie – wypełnić wszystkie prace, obowiązki
- łodymknońć – otworzyć (kluczem)
- łokno – okno
- łoko – oko
- łokropecnie – okropnie
- łokulory – okulary
- łokurować – zyskać
- łon - on
- łona - ona
- łoni – zeszłego roku
- łopaterny – zaradny
- łopoki – miarka
- łorcyk – fragment uprzęży końskiej, orczyk,
- łoscok – gałązka
- łokabek – miotła
- łotawić siy – o polu: zazielenić się, porastać koniczyną
- łotawiło – odżyło
- łoto – kiedy
- łowce – owce
- łozbebesyć – rozwalić, stłuc, rozpruć, rozbebeszyć, otworzyć wnętrzności
- łozyńść sie – rozejść się
- łucek – szczypiorek
- łupina – synonim czegoś słabego, skorupa jajka, łupina, obierek
- łysko siy – błyska się
- łyźnik – półeczka drewniana
- łyźniki – półki na łyżki
M [edytuj]
- malućko – malutko
- mamrać – mamrotać
- maras – bagno, błoto
- masny – tłusty
- maśnicka – maselnica, przyrząd do robienia masła
- matafija – człowiek rozlazły, plątający się
- matuś – mama
- mątnicka – przyrząd do mieszania i ubijania
- mieć rod/rada – lubić, podobać się
- mieleż – kopiec ułożony z klocków drewna
- miesioncek – księżyc
- miądlić riciom – niepotrzebnie chodzić
- międlenie – etap obróbki lnu
- miodlica – do obrabiania lnu
- miorka – koszyk do odmierzania owsa
- mitrożyć – nic nie robić
- młaka – teren podmokły, bagno
- morsiag – miedza, granica pola
- moskol – placek ziemniaczany pieczony na piecu
- mogek – mogłem
- mrawić – trwonić
- mrawii – pada, np. śnieg
- mrośnica – zagroda dla bydła
- muca – twarz
- munek – młynek
- muzyka – kapela
- my som – my jesteśmy
- myjnica – miska
- myjok – ścierka do mycia naczyń
- myrdać – merdać
- mysina – brzydactwo
N [edytuj]
- na despet – na przekór
- na obyrtke – na opak
- na podołku – na kolanach
- na cos – po co, na co
- na izbie – na strychu
- na roty – na gwałt
- nawzdy – na zawsze
- nablizać – przybliżać
- nacynić – podać do stołu
- najduch – nieślubne dziecko
- nalepa – część dymnego pieca
- namyśleć – wymyślić
- napytać – zaprosić
- naremny – gwałtowny
- naryktować – przygotować
- nasa – nasza
- nasmanić sie – napatoczyć się, nawinąć się
- nastąp sie ! – przesuń się! (do bydła)
- nastroić – przyszykować
- nastroił – naszykował
- nasuć – nasypać
- nasurać – nagnieść
- nedy – przecież
- ni - nie
- nie barz – nie za bardzo
- nie obocyć – nie zobaczyć, nie zauważyć
- nie skrzepi się – nie wyzdrowieje, nie pomoże
- nie zatrefiona – ciężko ją zadowolić
- niecki – do owsa
- nidopowiednio – nieodpowiednio
- niobitelne – niezasiedziałe
- niełosotany – nieobyty, anemiczny, mało spostrzegawczy
- nieskoro – za późno
- niewiasta – synowa
- nifto – nikt
- nika – nigdzie
- nima – nie ma
- nojści – tak, dokładnie
- nosaki – przyrząd do noszenia wody
- nazdać się – spodziewać się
- niepili – obcy
O [edytuj]
- odbywać – wypełniać codzienne obowiązki (zazwyczaj w stajni)
- odkidać – odśnieżać
- odziywacka – chustka na głowę
- okidać się – ubrudzić się (w trakcie jedzenia)
- okiennice – okna
- okracuwać – omijać przeszkodę
- omasta – przyprawa
- opacniok – osoba robiąca wszystko na opak
- opatrznie – ostrożnie
- opdować – gadać
- oscypek – ser owczy wędzony
- ostrewka – drewniany pionowy drąg z wypustami służący w polu do układania na nim siana
- ozestempowały – rozstępowały
- ozpajezić się – rozzłościć się
P [edytuj]
- pacholek – służący
- palica – kij
- pałasik – rodzaj szabli,pałasz
- para – powietrze
- parobek – kawaler
- parzeć – szczypiorek
- parzenica – haftowane zdobienie męskich spodni
- paci – pułapka na myszy
- pąknij siy – przesuń się
- pedzieć – powiedzieć
- pedzo – pędzą
- pelenka – wódka
- perć – wąska ścieżka górska
- piciur – jeleń
- picuś – mazgaj
- picyć się – płakać
- pierwi – pierwszy
- piknie – pięknie
- pikny, piykny – piękny
- piro – opiera
- piscolet – pistolet
- pisczołki – patroszyć
- pitwać – ciąć
- piyrwij – najpierw
- plugoc – człowiek plugawy
- płacki – łzy
- płosc – płaszcz
- płony – lichy
- płotocek – mała rzeczka
- płutna – miarka
- pociemioto – ciemno
- pockoj – poczekaj
- podź tu – chodź tu
- podciep – dziecko boginki
- podle – według
- podłazy – obyczaj chodzenia do domów dziewczyn w celach małżeńskich
- podnęta – przynęta
- podchlybiać – uprzyjemniać, dobrze karmić
- podzołdy – słodycze
- pofurkać – rozmieszać
- pogródka – kamienny próg przed domem, weranda
- pojdze, podź – chodź
- pojeden – niejeden
- pojedynka – strzelba
- pokiela – dopóki
- pokiela dotela – dopóki dopóty
- pokielo – po ile
- pokocieć – urodzić się
- polana – łąka
- poleku – z wolna
- polepa – podłoga
- policmajster – komendant posterunku
- polonie – miejsce do palenia
- połednie – południe
- połednina – obiad
- połka – pałka do ucierania ciasta
- Pon Jezus – Pan Jezus
- pono – ponoć, podobno
- popać – dopaść
- po próźnicy – na próżno
- poseł – poszedł
- polodkować – wyśledzić
- pośledni – ostatni
- powąska – lniana szmatka do cedzenia mleka
- powiym – powiem
- powodki – cugle
- pozabocować – pozapominać
- pozirać – patrzeć
- prasy – żelazko
- prec – daleko
- precki – gdzieś daleko
- proci – naprzeciw
- proć – przecież
- prosem piknie – proszę pięknie
- przebacyć – strzelić w bok
- przeca – przecież
- przecuć – przeczuć
- przeć – zapierać się
- przełonacyć – przeinaczyć, zmienić
- przepominać – zapomnieć
- przepytywać – przepraszać
- przetak – sito do przesiewania zboża
- przetok – aż
- przewlecenie – czysta bielizna
- przybocyć – przypomnieć
- przycie – najniższa belka w ścianie
- przycona – nakryte pomieszczenie przy stodole
- przycopkać – przycisnąć z góry
- przygaźnie – przygaśnie
- przykrzy mi się – nudzi mi się
- przyloz – przyszedł
- przymrawić – przybić
- przynapity – pijany
- przypucyć – przygnieść
- przysiadać – napadać
- przysła – przyszła
- przystrzec – spostrzec
- przysuć – przysypać
- przyć – ścieżka
- przywara – przywarty
- puciera – drewniane naczynie do mleka
- pucyć – przyciskać, gnieść
- pucydupki – gatunek śliwek
- pudymy – pójdziemy
- pukać – pękać
- pularys – portmonetka
- puska – puszka
- puska patyków – pudełko zapałek
- pyrzkać – mżyć, chlapać
- pytać – pytać; zapraszać, prosić
R [edytuj]
- raić – radzić
- radzić – rozmawiać, dyskutować
- rajzuwać – chodzić (często)
- rańtuszek – rodzaj szala
- redyk – uroczyste wiosenne wyjście ze stadem owiec
- rezolucja – uchwała, zarządzenie
- rić, rzić – eufemizm dupa, rzyć
- roki – lata (tylko lm)
- rombanica – ciupaga
- rondel – duży garnek
- roz – raz
- rynecka – rondel
- rozcapierzyć – rozłożyć (palce, ręce)
- rozpucyć – rozgnieść, pęknąć (też ze śmiechu)
- rozkidać się – rozwalić się
- rozpajerzyć – bardzo się zdenerwować
- rozwozać – zastanawiać się
- rubać – rąbać
- rusył się – ruszył się
- ryftyk – pośpiesz się , szybko
- rysztunek – całe ubranie
- rył – miara długości
- rymać – stempel do strzelby
- ryza – drewniana rynna
- rzeźnia – poręba
S [edytuj]
- sabaśnik – rodzaj piekarnika wbudowanego w piec
- scypa – kapusta z mlekiem; długa trzaska drewna
- scyrbok – gatunek roślin
- scyry – szczery
- se – sobie
- selenijaka – wszelka
- sędej – wszędzie
- siacie – zboże
- siajny – marny
- siber – szyber, zasuwa w kominie
- siec – kosic
- siedlacka – szufelka
- siedlocka – do wiania zboża
- siedzym – siedzę
- siemie – nasienie
- siepać (się) – szarpać (się)
- sietniok – głupiec; bardzo młody i niedoświadczony człowiek
- sinniki – materace ze słomy, do spania
- siuhaj – chłopak
- siuter – żwir
- siuty – o baranie/owcy: bez rogów
- siyła – siła, moc
- sjeni – zdjęli
- skieltować – kupować
- skije – narty
- składok – nóż składany
- skłobel – zasuwka do drzwi
- skłopiec – wiaderko do mleka
- skoda godać – nie ma co (o tym) mówić
- skokać – skakać
- skole – kamienie
- skonać – umrzeć
- skorusyna – jarzębina
- skrom – tłuszcz
- skrynt – notoryczny kłamca
- skrzepić – dopomóc
- skrzynola – płyta kamienna
- skrzyntoła – wiecznie niezadowolony człowiek
- skuceć – krzyczeć (w płaczu)
- skucina – sierść
- słuchanica – konfesjonał
- smatka – chustka
- smąd – swąd
- smrek – świerk
- snalyź się – znaleźć się
- sobnioki – sanie do wożenia nawozu w zimie
- sopa – szopa
- sonsiek – skrzynia na zboże
- sonsieki – duże skrzynie na zboże
- sotra – dach z gałęzi
- splądnik – agrafka
- spodnioki – kalesony
- spozirajo – oglądają
- sprógować – spróbować
- spularysek – portmonetka
- spyrka - słonina
- sroc - ubikacja, bałagan
- srucić – zrzucić, zdjąć
- stajonecka – kawałek uprawnego pola
- stawy – potrzaski na zwierzynę
- stela – stąd, odtąd
- stepiać – hamować, stopować (kogoś lub siebie)
- stojenie – miara długości
- stolica – duży stołek
- stopka – do rozgniatania zboża
- straśnie – strasznie
- strąga – miejsce zagrodzone
- stretnąć – spotkać
- stroić – szykować
- stropiła – zmartwiła się
- stutela – stąd
- styrmać się – wdrapać się
- stryk – stryjek
- stryno – żona stryja
- swijać – zwijać
- swijać sie – plątać się pod nogami
- swok – mąż ciotki, siostry ojca lub matki
- suchoty galopujące – gruźlica
- suje się – sypie się
- sukać – szukać
- sulki – kulki z ciasta
- suciec – szeleścić
- syćka – wszystko, wszyscy
- sydło – szydło, narzędzie do wykonywania dziur w skórze
- syr – ser
Ś [edytuj]
- ścigać sie – prowadzić rozwiązły (gł. seksualnie) tryb życia
- ścignąć – zdążyć
- ściojze – stójże
- śklanka – flaszka
- śklonka – szklanka
- śleboda – wolność
- ślebodny – swobodny
- śliwconka – śliwa (drzewo)
- ślyść – zejść
- śmierzć – śmierć
- śniego – z niego
- śnimi – z nimi
- śpas – żart, dowcip
- śpasować – żartować
- śpek – słonina
- śperchet – blacha na piec
- śperchet – piec kuchenny
- śpiwać – śpiewać
- śpiwo – śpiewa
- śpocek – pół kwaterki
- śreka – przejazd kolejowy
- śreń – warstwa lodu na śniegu
- śtramcyć się – stroić się
- śtrybno – stromo
- śtuderować – kombinować
- śtyry – cztery
- śwable – zapałki
- świnty Scepon – św. Szczepan
- śwarny – fajny, szykowny, ładny
- świekra – matka męża
T [edytuj]
- tamok – tam
- tarasić – śmiecić, robić nieporządek; niszczyć
- tela, telo – tyle
- tele dole – tak daleko
- telezego – trochę
- teroz – teraz
- tłok – ugór
- troc – tartak
- truchła – trumna
- trza – trzeba
- tumok – matoł, nierozumny
- twósz – tchórz
- tyz – też
U [edytuj]
- uboc – zbocze
- ubić – dobić, zbić
- ucenstujemy – poczęstujemy
- ucheloć się – uchylić się
- uchowoło – zachowało
- ucynić – nałożyć (na talerz)
- ududkować – nie obiecywać
- ujna – żona wuja, brata ojca lub matki
- ukochać – objąć, uścisnąć
- ukwalować – radzić
- upłaz – przestrzeń porośnięta trawą
- upytać – uprosić
- urok – choroba spowodowana czarami
- urzyca – materiał do wkładania w buty
- usilić – nadwyrężyć, wytężyć
- usipy – prawo
- utopiec – demon w postaci chłopca
- uwarzyć – ugotować
- uwazuwać – być ostrożnym
- uwidzieć – zobaczyć
W [edytuj]
- wadzić sie – kłócić się
- wanta – kamień, skała
- waserwoga – poziomica, waserwaga
- watra – ognisko
- wdomaś? – zapytanie: czy jesteś w domu?
- wdzioć – ubrać na siebie
- wereda – paskuda, wstręciuch, cham
- wiater – wiatr
- wiecerzo – kolacja
- wiym - aha
- wiyrch – szczyt
- wiljo – wigilia
- wiz go/jom – widzisz go/ją
- wiz wej – widzisz (jak to jest)
- wlynźć – wejść („wlyńdze!” = „wejdź”)
- włóka – dziewczyna „włócząca się”
- wor – upał
- worce – warto
- wsturzyć – wsadzić
- wsyndy – wszędzie
- wyńść – wyjść
- wy zeście, wyście som – wy jesteście
- wybawić – wychować dziecko
- wybawić siy – wyszaleć się na imprezie
- wychodek – ubikacja na zewnątrz
- wycynić – wylać
- wyciupasuwać – wygonić, wyrzucić
- wydać sie – wyjść za mąż
- wydziwiać – dziwaczyć, wariować
- wysuć – wysypać
- wyzdajać – wymyślić, przygotować
- wyziyrać - wyglądać
Z [edytuj]
- za 'w imie Łojca' – w mgnieniu oka, bardzo szybko
- zabocyć – zapomnieć
- zacoć – poczuć
- zadek – tyłek
- zagon – długi ciąg pola
- zaguwek – poduszka
- zaholontać – zamieszać
- zakukuwać – podglądać
- zamirek – patyczek do mierzenia mleka
- zamraćkany – pijany, zamroczony
- zapoziołek – ktoś marny, lichy
- zapryć, zawryć – zamknąć
- zapatre, zawarte – zamknięte
- zarembek – polana w lesie
- zatom – za tym
- zatrefić – dogodzić
- zatyroł kasik – zapodział gdzieś
- zawiedą – zaprowadzą
- zbyrk – odgłos dzwonka
- zdechlok – chuchro, szybko się męczący
- zebyk – żebym
- zecy – rzeczy
- zem jest, ześ jest – jestem, jesteś
- zepszałe – zgniłe
- zerdzi – długie kije
- zeszały – zgniły
- zeźlić – zezłościć się, zdenerwować
- zgniwołe mnie – zdenerwowało mnie
- ziebro – żebro
- ziorać – zerkać, przyglądać się
- złobuć – ściągnąć buty
- złodzioć sie – rozebrać się
- zmamrać się – ugadać się (np. na wzięcie ślubu)
- zmłora – człowiek, który nie chce jeść
- zoby – zęby
- zopaska – zapaska na spódnicę
- zol – żal
- zornicka – gwiazdeczka
- zrywka – ściąganie z wyrębu ociosanych drzew
- zwada – kłótnia
- zwitali – przywitali
- zwitołek go – przywitałem go
- zwiyrz – zwierzę najczęściej chodzi o dziczyznę
- zwoistnie – istotnie
- zwon – dzwon
- zwoneczek – dzwoneczek
- zwyrtać – obracać
- zwyrtło mi sie – udało się, szczęśliwie się złożyło
- zwysyć – zostać, mieć ponad miarę (np. zwysyło mi siy pore grul – zostało mi parę ziemniaków)
- zwyżka – wysokie miejsce
- zycie – jedzenie
- zywobycie – życie
- zyznać – zerknąć
- zyznąć, zyzać – zaczynać do kogoś, szturchnąć
- źeradlo – lusterko
- zyniacka – ożenek
- zyntyca – żętyca; serwatka z owczego mleka
- zwyki – zwyczaje
zob. też Gwara góralska w Wikipedii
